Vooruitblik op GEO in 2013

De afgelopen jaren is het op een aantal terreinen hard gegaan met de ontwikkelingen in het ruimtelijke software veld. Google maps, OpenLayers hebben projecten als Mapbuilder en Chameleon (op zich hele leuke projecten) verdreven. En binnenkort zullen de html-5 viewers het stokje overnemen (leafletjs). Niemand durft meer een kaartje in Flash op te zetten en iedere website moet opeens weer leesbaar zijn op een 300*500 schermpje (of voldoen aan de webrichtlijnen). QGis heeft heel wat gebruikers overgenomen van de gevestigde partijen als ze niet al naar een WebClient overgestapt waren. Als u in 2005 echter zoals velen gekozen heeft voor OGC services als basis voor uw geo infrastructuur, dan is dat een duurzame keuze gebleken en de verwachting is dat dat ook nog wel zal blijven. Nog zo'n trouwe metgezel is mapserver, nog steeds de meest betrouwbare opensource kaartmotor die ik ken. Hieronder wat overpeinzingen over de afgelopen periode, ter inspiratie voor 2013...

Belangrijke recente ontwikkelingen zijn de ontwikkelingen rond de diverse portalen (PDOK, PGR, WGR) die in een grote mate voorzien in allerlei datasets met webservices ontsloten vanuit de bron (Kadastraal, BRT, BAG, Luchtfoto's, CBS, NWB). Hierdoor zal men steeds minder zelf tot aanschaf en opslag van door derden verzamelde gegevens over hoeven te gaan. Al bevatten de momenteel beschikbare services in veel gevallen nog niet een volledige historie. Voor ArcGIS en QGis zijn extensies beschikbaar die het gebruik van bijvoorbeeld de PDOK services vergemakkelijken.

De portalen en daarmee gepaard gaande regelgeving (Inspire, Basisregistraties) stellen wel vrij hoge eisen aan de dataleveranciers Dit speelt op diverse niveaus: ondersteuning van een datamodel, volledigheid van de metadata, voldoen aan de standaarden tot beschikbaarheidseisen van de webservices.

Als Geocat ondersteunen we overheden en bedrijven bij het publiceren van geografische datasets (op intra, extra en internet). Ons belangrijkste product is de opensource catalogus Geonetwork, de lijm in iedere spatial data infrastructure (SDI). Het terrein van metadata in combinatie met hoge eisen die Inspire/geonovum aan de metadata stelt maakt dit aspect voor velen vrij lastig. Geonetwork is geen eenvoudig product, echter door optimale inrichting van de templates, geautomatiseerde ETL processen en een losse catalog ontsluiting is het gebruik van de catalog binnen een organisatie wel degelijk te optimaliseren, zodat bijvoorbeeld ook niet-geo-gebruikers er goed mee aan de slag kunnen. Een portaal met een eenvoudigere interface (maar waarmee Inspire compatibiliteit weer lastiger te realiseren is) is bijvoorbeeld Geonode met daarin pyCSW.

Als voorbeeld, via de CSW extensie kan vanuit ArcGIS (maar ook arcgis explorer en QGis kennen een CSW extensie) direct gezocht worden in een catalog. De gevonden resultaten zijn direct aan de kaart toe te voegen. Ook Openlayers kent CSW-zoekopties.

Omdat het publiceren van metadata door velen als lastig ervaren wordt hebben we als geocat het initiatief genomen een "bridge" product te ontwikkelen dat publicatie van ArcGiS projecten naar een Open SDI tot het drukken op een knop reduceert. De data, styling, metadata en/of context wordt gepubliceeerd als kaartlagen in Geoserver of Mapserver, de metadata in geonetwork, waarbij zorg gedragen wordt dat alle wederzijdse koppelingen tussen service, dataset en metadata geautomatiseerd gelegd worden. Een context bestand is de OGC:variant van een themakaart. Een set lagen, een inzoom-extent en een titel met een omschrijving erbij. Optimaal inzetbaar als interactief kaartje bij een webpagina, email of bij netcentrisch werken, waarbij een specialist een kaart voorbereid en deze onder een community verspreid om een ruimtelijk probleem te duiden.


En wat komt er verder nog op ons af... Sensor services, 3D, Big data/Open data, authorisatie, WPS...

• Steeds meer bedrijven en overheden hebben sensoren hangen/drijven, waarvan men de data stroom in sommige gevallen wil/moet delen met politie, waterschap, gemeente enz. Dan komt de OGC standaard SWE (sensor web enablement) om de hoek kijken. Deze ontwikkelingen zijn relatief nieuw, maar het is al vrij zeker dat bijvoorbeeld Inspire SWE op zal nemen in haar requirements voor bepaalde dataset-publicatie vormen. In geonetwork is SWE in de basis aanwezig, maar ik verwacht daar de komende tijd veel ontwikkeling rond. De meest gebruikte open source sensor server software is momenteel 52 north. 
• 3D is nog altijd lastig om te visualiseren. Er zijn nauwelijks open source GIS pakketten die een goede 3D weergave hebben. De kaartserver deegree heeft een vrij groot pallet aan opslag mogelijkheden voor 3D data en ondersteuning voor de web perspective view service en 3D CityGML (via WFS). Maar er zijn nog nauwelijks clients die daar gebruik van kunnen maken.
• 2012 staat onder andere in het teken van open data, door de overheid gestimuleerd is het vliegwiel gaan draaien, wekelijks wordt weer een nieuwe dataset gepubliceerd als open data (PDOK, RDW, RCE, Waterschappen). Altijd goed om de data licenties goed op een rijtje te hebben, sommigen dienen altijd vergezeld te gaan van auteurs vermeldingen (attribution), anderen mogen niet commercieel uitgebaat worden. De andere veelgehoorde term was big data. Met name de vele sensoren die we hebben genereren sneller data dan we kunnen verwerken. Een goede strategie in opslag en verwerking is dus onmisbaar.
• In tegenstelling tot het punt hierboven wordt ook het aspect van authenticatie voor ruimtelijke services steeds belangrijker. Steeds meer processen lopen via het internet, de data komt overal vandaan. Men wil voorkomen dat niet geautoriseerde mensen bij de gevoelige data kunnen, maar tegelijkertijd ook niet steeds opnieuw een (afwijkend) wachtwoord in toetsen (single sign-on). En hoe dwing je een fair-use policy af?
• WPS (Web Processing Services) gaan verder waar WMS en WFS ophouden. Analyses, route berekeningen, processen starten/volgen, alles is mogelijk met deze standaard die eigenlijk alleen een standaard biedt voor het formaat van de in- en output parameters. Met een product als taverna zijn dit soort services te combineren tot een workflow, alleen wordt alles remote uitgevoerd.

Een keuze voor Open Source?
In de praktijk blijkt dat de Open Source producten goed aan de OGC standaarden voldoen en qua functionaliteit niet onder doen voor de gesloten alternatieven. Ze passen dus goed in een architectuur gebaseerd op Open standaarden. Een eventueel nadeel is de bundeling van een aantal verschillende producten tot een SDI. Ik zie dat echter als een voordeel, met een Suite van een leverancier heeft men niet de mogelijkheid er een slecht presterende component uit te halen en te vervangen voor een beter alternatief. Een ander groot voordeel is dat als er wat mis is, men relatief eenvoudig op zoek kan naar de oorzaak. Rond Open Source producten zijn grote communities actief die actief op gebruikersvragen reageren. Er zijn ondertussen voldoende bedrijven die professionele dienstverlening hebben rond open source software, zoals OpenGeoGroep, B3Partners, Aris, GeoCat. Zij ondersteunen bij installatie, configuratie, aanpassingen, nieuwbouw, onderhoud en storingen.

Ik hoop u hierbij wat aanknopingspunten gegeven om uw visie rond geo verder uit te diepen.

Ik was dit verhaal aan het typen aan een potentiële klant, op basis van een advies aanvraag en dacht waarom niet op de blog. Anderen vinden het misschien ook interessant, zo'n compact overzicht.